RAR-4 62.ARCHITEKTURA RENESANSU WE FRANCJI - TŁO HISTORYCZNE, ETAPY ROZWOJU, GŁÓWNE TYPY BUDOWLI, CHARAKTERYSTYKA FORMALNA (UKŁADY PRZESTRZENNE, KOMPOZYCJA, DETAL), NAJWAŻNIEJSZE PRZYKŁADY

TŁO HISTORYCZNE:

• wojna stuletnia pomiędzy Francja a Anglią kończy się w 1453 - Francja zostaje przeto daleko w tyle z rozwojem gospodarczym i kulturowym w stosunku do np. Włoch, gdzie panuje już pełnia renesansu, a we Francji ciągle "średniowiecze"
• sprowadza się włoskich architektów, żeby początkowo przebudowywali wnętrza średniowiecznych pałaców dworskich, zdecydowanie później, gdy już Włochy wchodzą w barok zaczynają się we Francji realizacje renesansowe
• renesans pojawia się na "dworze" dostojników państwowych, a nie "pod strzechami"

ETAPY ROZWOJU:

• we Francji nazwy stylów łączy się z imionami panujących władców, ale najistotniejsze jest że w dobie rozkwitu renesansu francuskiego panował Franciszek II i Henryk II i to za ich czasów powstało najwięcej zamków
• wczesna faza - początek XVI w <1535
• rozkwit renesansu - 1535-1574 [1540-1580 - fasa schyłkowa renesansu we Włoszech]
• okres schyłkowy  - < 1610 [we Włoszech mamy już barok] 

GŁÓWNE TYPY BUDOWLI:

• architektura dworska, czyli pałace, domy bogatych mieszczan
• renesans francuski pozostawił po sobie szereg zamków nad Loarą
• w przeciwieństwie do Włoch nie spotykamy tu wiele renesansowych kościołów

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA:

• Wznoszono przede wszystkim budowle świeckie - zamki doliny Loary (zaczęto je wznosić w średniowieczu jako twierdze obronne, ale w okresie renesansu je przebudowywano, stąd noszą one znamiona tych dwóch epok)
• • Tylko trzy zamki znad Loary powstały od nowa, reszta z przebudów - CHAMBORD, BLOIS, AMBOISE, CHENONCEAU
  • w pewnym momencie zamki nad Loarą były miejsce sprawowania władzy, ale król Franciszek I przeniósł go spowrotem do Paryża
• Pierwszy zachwyt renesansem włoskim – przebudowa zamku w Fontainebleau - pierwsza szkoła renesansu francuskiego
• • Franciszek I siłą napędowa przebudowy zamku
  • zamek jest pierwszym przebudowanym w duchu włoskiego renesansu 
  • do współtworzenia projektu zostali zaproszeni Sebastiano Serlio, Leonardo da Vinci, Roso Fiorentino 
  • działania podjęte przy przebudowie i ich efekty nazwane zostały szkołą fontainebleau
• ze względu na różniące się od włoskich warunki klimatyczne Francji dostosowano rozwiązania renesansu włoskiego do potrzeb innej lokalizacji poprzez:
• • zachowanie stromych dachów - przestrzeń pod dachem wykorzystywano jako przestrzeń mieszkalną
• Duże rozmiary założeń budowlanych - pałace, rezydencje królewskie
• Bardzo silnie rozczłonkowana bryła (narożne wieże i ryzality)
• Dekoracja francuska – reliefowo-płaska ale bardziej bogata niż włoska
• Często stosowana dwubarwność fasad - kamień + cegła
• Dekoracyjność (rozbudowany detal architektoniczny) – kartusze, maski, popiersia, girlandy – odmiana rzymsko–doryckiego porządku
• Charakterystyczne było stosowanie łuków półpełnych (koszowych) - po raz pierwszy zastsoowano na zamku w Blois
• Ściana taflowa kratowo-szklana
• Inne traktowanie gzymsów koronujących

OKRESY:

• I . 1514-40 – pierwszy renesans francuski – panowanie Franciszka I – gotycko-renesansowa
• II . Henryk II i Franciszek II – 1540 do 1580 - renesans z odrobiną gotyku – dojrzały
• III. Manieryzm – schyłek XVI wieku do 1616 – Henryk IV (Walezy)

GŁÓWNI TWÓRCY I ICH DZIEŁA:

• • Jean Goujon 
  • • renesansowy rzeźbiarz i architekt
    • współpracował z Lescot`em przy zachodnim skrzydle Luwru
    • jego rzeźby mają charakter manierystyczny: wydłużone postacie, zmysłowe, płynne formy
  • Pierre Lescot
  • • Przebudowa Luwru
    • • przebudowa starego pałacu w formę dzisiaj nam znaną
      • kwadratowy dziedziniec otoczony z trzech stron skrzydłami budynku - prawdopodobnie i 4 bok miał być zabudowany arkadami - narodziny typowego francuskiego założenia pałacowego
      • fasada głównej bryły budynku była zwrócona w kierunku miasta
      • pojawiające się w skrzydle budynku wyższe, ozdobne fragmenty budynku są reminiscencją średniowiecznych wież
      • Lescot przez całe swoje życie pracował przy przebudowie Luwru, ale udało się ukończyć tylko południowo-zachodnie skrzydło, które nazywane jest skrzydłem Lescot`a
      • budynek o dwóch pełnych kondygnacjach i poddaszem schowanym pdo spadzistym dachem
  • Philibert de l`Orme
  • • zamek w Saint-Maur
    • grobowiec w Saint-Denis
    • zamek w Anet
    • • zamek wybudowany dla Diany de Poitiers, metresy króla Henryka II
    • pałac Tuilerie