wtorek, 3 kwietnia 2012

RAR-4 63.ARCHITEKTURA BAROKU WE WŁOSZECH - TŁO HISTORYCZNE, FAZY ROZWOJU, GŁÓWNE TYPY BUDOWLI I ICH EWOLUCJA, OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA FORMALNA (KOMPOZYCJA, DETAL, DEKORACJA, ITP.), WYBITNI TWÓRCY I ICH DZIEŁA

TŁO HISTORYCZNE:
  • podstawy dla baroku zostały wypracowane już przez Michała Anioła Buonarottiego, w którego dość bujnej i dynamicznej architekturze, rzeźbie możemy dopatrywać się prekursorstwa baroku
  • uczeń M.A - Vignola kontynuuje architekturę w duchu swojego nauczyciela tworząc kościół Il Gesu, który staje się "wizytówką" budownictwa sakralnego baroku
  • po dość liberalnych czasach renesansu, gdzie zrodziło się dużo ruchów reformatorskich np. protestanci, Kościół katolicki chce odzyskać pełnię "władzy"
  • "sposoby" na tzw. kontrreformację i odnowienie Kościoła rzymskokatolickiego zostały ustanowione podczas soboru trydenckiego [1545-1563]; powołano zakon jezuitów który miał walczyć z "herezją reformacji"
  • architektura też miała się przysłużyć przyciągnięciu wiernych do Kościoła - powstał modelowy kościół jezuicki Il Gesu [Vignola i della Porta] w Rzymie, który był mniej lub bardziej powtarzany w innych krajach
  • ramy baroku to lata: 1575-1750 - od 1700 zaczyna się schyłkowa faza baroku - rokoko

TYPY BUDOWLI I ICH EWOLUCJA:
  • w okresie baroku powstaje nie tylko architektura
  • jest to także projektowanie przestrzeni miejskiej: placów, schodów, osi urbanistycznych, ogrodów, łuków triumfalnych, kolumn, pomników - myślenie totalne o architekturze jak i przestrzeni
  • architektura sakralna:
    • kontrreformacja przyczynia się do budowania sporej ilości kościołów
    • plany kościołów różnorodne: centralne [plan koła, wieloboku, krzyża greckiego, eliptyczne], centralno-podłużne, podłużne [typ jezuicki]
    • plany są bogate, urozmaicone, rozbudowane
    • regułą jest kopuła jako dominanta
    • fasady z reguły dwupoziomowe z przejściami w formie spływów wolutowych
    • płaszczyzna muru silnie dzielona gzymsami, pilastrami, kolumnami, tympanonami, rzeźbami
    • bryły są zwarte zazwyczaj, a wielkość i zawiłość form sprawia wrażenie ruchu
    • unika się linii prostych, czytelnych, jednoznacznych form
    • bogate opracowanie zarówno wnętrza jak i zewnętrza
    • zasada jedności sztuk
    • ewolucja z prostszych po co raz bardziej skomplikowane kompozycje - zarówno w rzucie jak i w formie, detalu 
  • architektura świecka:
    • w ramach architektury świeckiej powstają pałace
    • pałace w porównaniu do renesansowych tracą swoją obronną formę [buduje się teraz ufortyfikowane twierdze]
    • pałace zatem zyskują formę bardziej reprezentacyjną
    • otwarte, w kształcie litery U, silnie rozciągnięte horyzontalnie
    • podkreślanie piano nobile - kondygnacja reprezentacyjna, wyższa niż inne kondygnacje, z dużymi oknami typu porte fenetre [aż do podłogi] - zajmuje ono z reguły drugą kondygnację
    • pałace są powiązane z ogrodami najczęściej i tworzą z nimi spójny zespół urbanistyczny - jedna oś, budynek jest punktem centralnym itd.
    • zewnętrza są stosunkowo prosto kształtowane, nie tak bogato jak fasady kościołów barokowych, natomiast wnętrza dla odmiany opływają bogatymi dekoracjami
    • szczególnym miejscem są dość "bogato" projektowane klatki schodowe
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA FORMALNA:
  • zasada jedności sztuk - czyli współpracy wszystkich "dziedzin": architektury, malarstwa, rzeźby, muzyki itd., na rzecz wywołania większego efektu na ludziach, zachęcenia ich do kościoła
  • stosowanie niemal takich samych środków architektonicznych jak renesans, ale w zupełnie nowatorski sposób
  • kształtowanie obiektów niczym scenografii
  • budowle są reprezentacyjne - muszą wzbudzać zachwyt
  • środki, dzięki którym wzbudzają ten zachwyt to: 
    • mnogość dekoracji
    • spora skala założeń
    • atektoniczność [ornament nie jest zależny od konstrukcji, działa "samodzielnie" często wbrew konstrukcji, tektonice]
    • zdublowanie elementów architektonicznych - podwójne pilastry, kolumny
    • przerywanie naczółków, gięcie, "umieszczanie" jednego naczółka w drugim
    • fasady są "wyginane" - albo płynnie, ale też wystawia się "fragment" elewacji poza jej lico
    • takie plastyczne kształtowanie elewacji wywołuje silne efekty światłocieniowe
    • pojawiają się nietypowe połączenia elementów dekoracyjnych
    • na odbiór architektury wpływa nie tylko ona sama, ale "wzbogacająca", wykańczająca ją rzeźba, malarstwo iluzjonistyczne, sztukaterie, gra materiałami, zabawa światłem, stosowanie iluzjonistycznych efektów dla osiągnięcia odpowiedniego wrażenia
  • dynamizm
  • asymetria
  • kierunki poziome skontrastowane z pionowymi
  • kontrast
  • stosowanie dominanty
  • napięcie
TWÓRCY I ICH DZIEŁA:

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz