- Bartolomeo BERECCI [projekt kaplicy]
- Jan CINI ze Sieny [współpracował z Padovano przy ołtarzu głównym]
- Bernardo Zenobio de GIANOTIS
- Jan Maria PADOVANO [rzeźby]
HISTORIA:
- 1524 - rozpoczęcie budowy - 1531 - koniec budowy
- "niby" ku pamięci pierwszej żony Zygmunta Starego, ale tak na prawdę kaplica jest głównie jego własnym mauzoleum
- z czasem kaplica staje się mauzoleum Jagiellonów
- król ma wielki wpływ na architekturę kaplicy
- widoczne wzory włoskie ale nie ma obiektu z którego kaplica byłaby "zapożyczona"
- przekrój
- kaplica założona na planie centralnym
- kompozycja kaplicy składa się z 4 brył geometrycznych:
- sześcian - korpus
- elewacja od strony południowej korpusu podzielona na 3 części: cokół, płaszczyzna elewacji i belkowanie
- cokół: łamany; podzielony na 3 prostokątne pola; środkowe pole posiada inskrypcję; łamania cokołu kontynuowane są przez podział płaszczyzny elewacji
- płaszczyzna elewacji: podzielona na 9 pół dzięki 4 pilastrom [podział wertykalny] i dwóm listewkom [podział horyzontalny]; pilastry występują w miejscach łamania się cokołu; widoczne 3 osie kompozycyjne; pola wypełnione są rąbami [dolny i górny pas 3 pól] i prostokątami [środkowy pas]; centralne pole posiada inskrypcję z kartuszem herbowym
- belkowanie: składa się z architrawu, fryzu, gzymsu; fryz wypełniony łacińską maksymą "Nie nam Panie, nie nam, ale imieniu Twemu"
- ośmioboczny graniastosłup - bęben
- z zewnątrz tambur posiada formę 8-boku, ale wewnątrz jest okrągły
- każda z 8 ścian przepruta okrągłym oknem - oculusem
- na glifach okiennych [ścięcie ściany] bogata ornamentyka
- przejście pomiędzy kwadratową podstawą korpusu a 8-bocznym tamburem dzięki żagielkom tzw. pendentywom, które też są bogato rzeźbione
- półkula - kopuła
- nie jest do końca kulą, bo jest elipsoidalna - żeby budynek zyskał smukłość
- złocona miedziana kopuła ze wzorem rybiej łuski
- od wnętrza kopuła zdobiona jest kasetonami wypełnionymi rzeźbami, o polach zmniejszających się ku górze
- walec - latarnia
- posiada 8 wąskich przeźroczy, które zapewniają doświetlenie
- przestrzeń między doświetleniami wypełniona jest pilastrami z ornamentem
- latarnię wieńczy korona, na której szczycie znajduje się półklęczący na kuli anioł trzymający koronę królewską, w której znajduje się krzyż łaciński
- na sklepieniu latarni od strony wnętrza kaplicy znajduje się podpis artysty - po raz pierwszy w renesansie [w średniowieczu architekt był rzemieślnikiem i nie podpisywali się pod swoimi dziełami - w renesansie się to zmienia]
- 4 bryły zostały spiętrzone w trzech kondygnacjach
- bryła jest zwarta, harmonijna, elegancja
- spokojna, statyczna bryła o równowadze kierunków pion-poziom
- całą bryłę oparto na module [szerokość podstawy mieści się 3 razy w wysokości]
- powściągliwa a przez to i dostojna
- pomimo małej skali wywołuje duże wrażenie
- na elewacji znajduje się herb Jagiellonów - insygnia S [Sigismundus] od nazwiska króla oraz tablica fundacyjna
- zdobienia elewacji ubogie w stosunku do dekoracji wnętrza
- bogaty program ideowy [tzn. że każdy element tam ma swoje przeznaczenie, ich umiejscowienie zostało precyzyjnie przemyślane]
- ściany wnętrza ozdobione są architektoniczną kompozycją ozdobioną dekoracją
- dekoracja współgra z ramami architektonicznymi - jest tektoniczna
- materiał [nawiązanie do barw godła polskiego]:
- architektoniczne ramy - biały alabaster
- rzeźby, tonda, nagrobki oraz ołtarz - czerwony marmur
- wszystkie ściany zbudowane na wzór łuku triumfalnego
- trójprzęsłowy - środkowe przęsło szersze, a dwa boczne węższe
- w osi zewnętrznych przęseł aedicule [nisze] sklepione konchą, w których soją rzeźby świętych
- nad niszami znajdują się tonda z przedstawieniem 4 ewangelistów i 2 królów
- wnętrze bogato zdobione różnorodnymi ornamentami - zasada horror vacui [lęk przed pustką]
- ornamenty kandelabrowe na pilastrach
- ściany tarczowe - rzeźbione sceny
- motywy heraldyczne, panoplia, girlandy, główki aniołów, ptaki, sfinksy
- ornamentyka to przedstawienia mitologiczne i pogańskie - tematy świeckie w kaplicy
- ŚCIANA WSCHODNIA
- ołtarz Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny
- naprzeciw ołtarza znajduje się ściana zachodnia z nagrobkami - intencja: nadzieja na zmartwychwstanie
- ŚCIANA POŁUDNIOWA
- ŚCIANA ZACHODNIA
- nagrobek Zygmunta I Starego [zleceniodawca kaplicy] + nagrobek Zygmunta II Augusta [syn zleceniodawcy] - pierwotnie tylko jeden nagrobek, później go podwyższono i dodano nagrobek syna
- NAGROBEK ZYGMUNTA I
- typ michelangelowski - przedstawienie postaci budzącego się ze snu
- Bartolomeo Berecci
- realizm w schematycznym detalu
- posiada detale świadczące o władzy - jabłko, berło
- NAGROBEK ZYGMUNTA AUGUSTA
- typ michelangelowski - przedstawienie postaci budzącego się ze snu, ale już zdecydowanie bardziej dynamiczny
- Santi Gucci
- jest wzorem dla wielu nagrobków magnackich i szlacheckich w Polsce
- dużo kierunków, "faktur" - kanelurowana zbroja, styl "mokrych szat" - bardziej dynamiczne
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz