TWÓRCZOŚĆ ARCHITEKTONICZNO-RZEŹBIARSKA JANA MICHAŁOWICZA Z URZĘDOWA

JAN MICHAŁOWICZ Z URZĘDOWA:

• wybitny polski rzeźbiarz i architekt - nazywany polskim Praksytelesem, porównywany do greckiego Fidiasza
• niewiele o nim jest wiadome na pewno - ale na podstawie wszystkich przesłanek wynika, że wiedzę o sztuce rzeźbiarskiej zdobył w Krakowie w jednym z tamtejszych warsztatów
• około 1545 do Polski przybywa cała rzesza włoskich rzeźbiarzy, dla których łatwiejsze jest znalezienie pracy w Polsce aniżeli w ich ojczystym kraju - Jan Michałowicz na pewno zetknął się z włoskimi artystami i pod ich okiem kształcił [najprawdopodobniej u Jana CINI]
• później prowadził własną pracownię w Krakowie, gdzie kształciło się wielu uczniów - oni to rozpropagowali styl Michałowicza po całym kraju

CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA:

• znany głównie z nagrobków przyściennych - charakterystycznych dla Polski
• widać w jego rzeźbie połączenie wpływów włoskich, niderlandzkich i rodzimych
• pierwszy artysta umiejący połączyć wielopłaszczyznowość i przestrzenność kompozycji - co wprowadza go raczej w nurt manierystyczny
• wprowadza elementy manierystyczne i protobarokowe oraz zwalcza sztywny schematyzm
• swoje postaci rzeźbi z dużą dozą realizmu - portretowe odtwarzanie głów i ekspresyjne modelowanie rąk
• przejmuje on sposób ukazywania postaci w sposób jaki robił to Jan Maria PADOVANO
• bogata ornamentyka - niekiedy nawet atektoniczna
• postacie leżące, śpiące, ale dynamiczny układ nóg

PRACE RZEŹBIARSKIE:

• nagrobek bpa. Izdbieńskiego 
• • wykonany z piaskowca z rzeźbą postaci z czerwonego marmuru
  • wyeksponowanie postaci przez niszę sarkofagu
  • bogaty ornament roślinny
  • spływy wolutowe dzielą obramowanie architektoniczne nagrobka na 3 przęsła - dwa zewnętrzne zdecydowanie węższe z płytszymi niszami, pod którymi znajdują się rzeźby kobiet wtopionych w liście akantu
  • postać biskupa spoczywającą w lekkim śnie, oparta na łokciu, ze zgiętą w kolanie prawą nogą - poza sansovinowska
• epitafium Urszuli z Maciejowskich Leżeńskiej
• • jego jedyny nagrobek kobiecy
  • podobna do Barbary Tarnowskiej w katedrze w Tarnowie
• nagrobek Andrzeja Zebrzydowskiego
• • znajduje się w lewej nawie Katedry Wawelskiej
  • Michałowicz niekonwencjonalnie podchodzi do tematu i zrywa z dotychczas stosowanymi schematami - dekoracyjna kompozycja przyścienna, zamknięta półkoliście
  • nie jest to renesansowe dzieło [brak harmonii, równowagi proporcji], a raczej poszukujące malowniczości i dekoracyjności
  • bogate detale architektoniczne, boniowania, płyciny ścienne wypełnione arabeską
  • liczne dekoracje zaczerpnięte z kaplicy Zygmuntowskiej
  • bardzo dobrze przedstawiona postać - realizm, poprawność anatomiczna, staranne opracowanie każdej partii
• pomnik Filipa Padniewskiego
• • Michałowicz prowadzi przebudowę gotyckiej kaplicy Różyców a następnie umieszcza w niej nagrobek biskupa
  • piaskowiec, czerwony marmur i alabaster
  • całość postaci pełna harmonii, odzwierciedla indywidualizm postaci
• pomnik prymasa Jakuba Uchańskiego

PRACE ARCHITEKTONICZNE:

• kaplice Maciejowskiego, Zebrzydowskiego, Padniewskiego
• przebudowa kamienicy przy ulicy Kanoniczej 18
• • zastosowanie attyki - dach pogrążony [po licznych pożarach w średniowieczu nakazano budować dachy pogrążone otoczone attykami, które zapobiegały przenoszeniu się ognia z jednego budynku na drugi]
  • mocno akcentowany portal - silne woluty, archiwolta i belkowanie
  • dziedziniec arkadowy