RENESANS NA ŚLĄSKU

• wpływ na renesans na Śląsku ma:
• • renesans krakowski
  • renesans niemiecki
  • renesans niderlandzki
• później doszły wpływy włoskie dzięki komaskom - mistrzom sztuki budowlanej znad jeziora Como, którzy przybyli na Śląsk około 1520 roku. Komaskowie na przestrzeni wieków emigrowali do innych krajów europejskich łącząc swoje mistrzostwo ze stylami i warunkami lokalnymi. Na grunt Śląska przynieśli styl renesansu włoskiego w odmianie wenecko-lombardzkiej
• ok 1560 na tereny śląskie docierają niderlandzcy artyści uciekający przed kontrreformacją i przynoszą ze sobą swoje tendencje

ARCHITEKTURA - KOMASKOWIE

CHARAKTERYSTYCZNE ZABIEGI KOMASKÓW:

• powtarzają się wzornikowe ornamenty groteskowe, akantowe
• ornamentyka bardzo płaska i atektoniczna
• nieumiejętne początkowo składanie poszczególnych elementów w spójną całość

ZAMEK PIASTÓW ŚLĄSKICH W BRZEGU:

• 1540-1547 - książę brzeski sprowadza rodziny komasków w celu dokończenia przebudowy zamku w stylu renesansowym
• rodziny komasków: Parrów z Bissone i Niuronów z Lugano
• prace na zamku w Brzesku zapewniają sławę komaskom na terenie całej Europy
• podział prac:
• • Jakub Paar - prace budowlane
  • Franciszek Paar - dziedziniec zamkowy i dekoracje rzeźbiarskie
  • Bernard Niuron - fortyfikacje
• inspiracją dla przebudowy był krakowski Wawel
• prace budowlane prowadzono szybko. W latach 1541-1544 wzniesiono skrzydło południowe, 1544-1547 skrzydło wschodnie, a skrzydło północne powstaje dopiero po umocnieniu grząskiego terenu - wbiciu kilkuset dębowych pali i osadzeniu ich na twardym podłożu
• wszystkie te zmiany wykształtowały zamknięty 4-skrzydłowy kompleks, otaczający wewnętrzny dziedziniec ozdobiony kolumnowymi krużgankami - podobnie jak na Wawelu
• rzut jest nieregularny, a w zachodnio-południowym narożniku zlokalizowana została katedra
• powstał tez budynek bramny z wykutymi w piaskowcu popiersiami 24 Piastów, przodków Jerzego II - właściciela zamku.  Ponad łukami bramnymi, na gzymsie pierwszego piętra, widnieją naturalnej wielkości posągi księcia Jerzego II i jego żony Barbary, córki Joachima II, elektora brandenburskiego. Wnętrza budynku zdobią freski, wśród nich jest drzewo genealogiczne rodziny książęcej, dla której wzniesiono brzeską rezydencję. Ornamentyka jest jeszcze bardzo atektonczna
• inaczej nazywany "śląskim Wawelem"
• od strony Odry rezydencję otaczał rozległy, renesansowy ogród, pierwsze takie założenie na Śląsku
• elewacja z budynkiem bramnym
• rzut
• widok
• widok od strony ogrodu
• zdjęcia wnętrza, detali
• zdjęcia wnętrza, detali
• lokalizacja

ZAMEK W BOLKOWIE:

• 1540 - rozpoczęto trwającą pół wieku rozbudowę warowni pod kierownictwem Jana Paara
• W narożniku północnym za murem zamku górnego powstał wówczas nowy budynek mieszkalny dla kobiet zwany dziś Domem Niewiast, połączony nowo wzniesionym krużgankiem z istniejącymi zabudowaniami
• Znacznie rozszerzono obszar zamku, utworzono nowe dziedzińce bronione od zewnątrz fortyfikacjami bastejowymi
• Wieżę i budynki mieszkalne zwieńczono renesansową attyką - na tzw. "jaskółczy ogon" - gdzie dwie ćwierci koła, mury tarczowe, umieszczone są na zewnątrz - attyka charakterystyczna dla renesansu śląskiego - taki sam zabieg w celu ochronnym zastosowano w kościele w Paczkowie, gdzie zamieniono jego funkcję na obronną

ZAMEK W PROCHOWICACH

ZAMEK W KAMIENNEJ GÓRZE

ZAMEK W PŁAKOWICACH

• wszystkie te zamki są dziełami komasków
• 3-skrzydłowe dziedzińce z krużgankami arkadowymi
• posiadają dekoracyjne bramy

ARCHITEKTURA - NIDERLANDCZYCY

CHARAKTERYSTYCZNE ZABIEGI NIDERLANDCZYKÓW:

• oparte na tradycji późnogotyckiej z przekształconą zmanieryzowaną dekoracją:
• 
  

  • ornament zwijany - rollwerkowy
  • ornament okuciowy
  • rezygnacja z porządków architektonicznych
• następuje mieszanie tendencji włoskich z niderlandzkimi 
• pojawia się np. postać w pozie sansovinowskiej leżąca na postumencie bez oprawy z porządkami architektonicznymi, ale z występującymi dekoracjami rollwerkowymi czy okuciowymi
• np. nagrobek Jana Sitscha, Adama Weisskopfa

ZAMEK PODIEBRADÓW W OLEŚNICY:

• porównywana do zamku w Brzegu
• przebudowa gotyckiego zamku na renesansową rezydencję - później rozbudowana przez księcia Karola II, który nadała jej niderlandzki charakter
• nadwieszone galerie dziedzińca, wydatne szczyty dachowe, wystrój rzeźbiarski
• widok z góry
• o zamku