TYPY NAGROBKÓW RENESANSOWYCH

PŁYTY NAGROBNE:

• w średniowieczu "płyty nagrobne" były wbudowywane w podłogi albo pojawiały się tylko tablice upamiętniające [czasem z portretem]
• BEZ PRZEDSTAWIENIA OSOBY ZMARŁEJ
• • wszystkie płyty zagospodarowane w ten sam sposób
  • prostokątna płyta
  • herb otoczony motywami roślinnymi z rozwianymi wstęgami
  • tablica inskrypcyjna
  • takie płyty przerodziły się później w epitafia [później w epitafiach pojawiają się portrety] - tablice epitafijne nie są połączone z miejscem pochówku - mają tylko upamiętniać daną osobę
  • np. płyta Jana Łaskiego [prymasa, płyta do jego nagrobka]
• Z PRZEDSTAWIENIEM OSOBY ZMARŁEJ
• • postaci męskie [wyższe duchowieństwo - biskupi albo osoby świeckie - rycerze] oraz postaci kobiece
  • nagrobek PULPITOWY, GABLOTOWY
  • • np. nagrobek Jana Konarskiego - BARTOLOMEO BERECCI
    • • flankowany dwoma wolutami
      • w podstawie: przedstawienia owoców, festonów, girland
    • • przyścienny
      • płyta ułożona pochyło w stosunku do podłogi
      • postacie pojawiają się z atrybutami np. duchowieństwo z pastorałem, księgą, w szatach liturgicznych
      • ujęcie frontalne postaci
      • przedstawienie żywej postaci
      • nagrobek pojedynczy
  • płyta RYCERSKA
  • • odkuwana w kamieniu albo odlewana z brązu
    • np. płyta Stanisława Lasockiego w Brzezinach - BERNARDINO GIANOTIS
    • • kiedyś była częścią nagrobka gablotowego, ale oprawa architektoniczna się nie zachowała - tylko płyta z przedstawieniem rycerza
      • atrybuty: miecz, hełm, proporzec, zbroja [rycerzy zawsze w niej przedstawiano]
      • z odsłonięta głową
      • frontalne przedstawienie postaci 
    • np. płyta Kanclerza Szydłowskiego
    • • 3-osiowy pomnik nagrobny
      • w środkowej części kanclerz a po bokach posągi świętych
  • postaci KOBIECE
  • • np. płyta Anny Jagiellonki w Krakowie w kaplicy Zygmuntowskiej - SANTI GUCCI
    • • nie posiada oprawy architektonicznej
      • umieszczona na przedpiersiu stalli królewskiej
      • śpiąca, frontalnie przedstawiona
      • już trochę manierystyczna
      • nienaturalnie rozwiane szaty w dolnej części - po to, żeby panowała równowaga 
      • długa marszczona suknia z zakrytą głową
      • atrybuty władzy: korona, berła, jabłko
  • • np. płyta Anny Szydłowieckiej w Opatowie - BERNARDO GIANOTIS
    • • przedstawienie 14-letniej dziewczynki
      • pozycja frontalna
      • głowa na poduszce - przedstawienie w modnym stroju z naszyjnikiem i wiankiem [bo młoda kobieta]
    • np. nagrobek Urszuli Leżeńskiej - MICHAŁOWICZ Z URZĘDOWA
    • • więcej informacji
  • nagrobek PODWÓJNY
  • • dwie postaci na jednej płycie nagrobnej
    • np. nagrobek książąt mazowieckich - Stanisława i Janusza - BERNARDO GIANOTIS
    • • zachowała się tylko płyta
      • osią kompozycyjną jest proporzec pomiędzy dwiema postaciami
      • zwróceni do siebie twarzami
      • zbroje obu postaci podobnie traktowane, ale zróżnicowanie pojawia się w charakterze twarzy, włosów
      • więcej informacji
    • np. nagrobek Niedrzwickich
    • • leżące postacie rycerskie - śpiące
  • płyty z PEŁNOPLASTYCZNYMI PRZEDSTAWIENIAMI DUCHOWNYCH
  • • np. nagrobek biskupa Padniewskiego w katedrze wawelskiej - MICHAŁOWICZ Z URZĘDOWA
    • • nagrobek kiedyś posiadał skrzydła boczne, dzisiaj już nie ma
      • poza sansovinowska [śpiąca, żywa, ręką podpiera głowę, jedna noga zgięta a druga wyprostowana, często założone na siebie]
      • za atrybutami biskupa
  • płyty z PEŁNOPLASTYCZNYMI PRZEDSTAWIENIAMI RYCERSKIMI
  • • np. nagrobek Zygmunta Starego w kaplicy Zygmuntowskiej - BARTOLOMEO BERECCI
    • • poza michelangelovska = postsansovinowska - kinetyczna, postać w "ruchu", budząca się ze snu
    • np. nagrobek Zygmunta Augusta w kaplicy Zygmuntowskiej - SANTI GUCCI
    • • poza michelangelovska ale nienaturalne wygięcie ciała
  • nagrobki DZIECIĘCE
  • • pojawia się motyw vanitas [wszystko przemija, a śmierć dotyka każdego, nawet dziecko]
    • często pojawiają się putta, aniołki z atrybutami śmierci [czaszka, piszczel, klepsydra]
    • np. nagrobek Aleksandra Tarnowskiego - BARTOLOMEO BERECCI
    • • górna część 3-postaciowego nagrobka Tarnowskich
      • nagrobek został poskładany w jedno
    • np. nagrobek Katarzyny Pileckiej w Pile - JAN MARIA PADOVANO
    • • swobodnie leżąca na poduszkach z atrybutami śmierci
  • płyty nagrobne UMIESZCZONE W POMNIKACH PRZYŚCIENNYCH PIONOWO STOJĄCYCH - POJEDYNCZE 
  • płyty nagrobne UMIESZCZONE W POMNIKACH PRZYŚCIENNYCH PIONOWO STOJĄCYCH - PODWÓJNE
  • • np. nagrobek Katarzyny i Stanisława Oruków - HIERONIM CANELESI
    • • w kościele dominikanów w Krakowie pod wezwaniem Trójcy Świętej
      • dwie postaci stojące
      • kobieta w marszczonej sukni z zakrytą głową
    • np. nagrobek Montelupich w kościele Mariackim
    • • posągi fundatorów - Sebastiana i Urszuli Montelupich w formie popiersi ubranych w stroje mieszczańskie umieszczone są w niszach
      • wyglądają jakby siedzieli w balkonach i spoglądali z nich
      • nagrobek jest podwieszony na ścianie z tablicami inskrypcyjnymi
      • więcej informacji
  • płyty nagrobne GABLOTOWE - SKOŚNIE UMIESZCZONE W STOSUNKU DO COKOŁU
  • nagrobek WIELOPOSTACIOWY
  • • np. nagrobek Kosów w Oliwie - VAN DEN LOCK
    • • przedstawienie osób adorujących krucyfiks
      • pierwotnie tylko trzy postaci
      • osoby przedstawione w ówczesnych szatach mieszczańskich
      • 1600 - późny manieryzm niderlandzki
  • POMNIK NAGROBNY
  • • np. nagrobek Kryskich w Drobinie - SANTI GUCCI 
    • • 3 postaci
      • w różnym układzie - jedna leżąca, dwie siedzące
      • "ubrany" w ramy architektoniczne