HISTORIA URBANISTYKI - CZYNNIKI ROZWOJU MIAST

CZYNNIKI ROZWOJU MIAST:

• są to tzw. czynniki urbanistyczne
• określenie "czynniki urbanistyczne" pochodzi od prof. Tadeusza Tołwińskiego, który zauważył "określone wpływy w konstrukcji i formie miast budowanych w rożnych czasach"
• czynniki urbanistyczne oddziałują na miasto równocześnie
• wyróżniamy następujące czynniki:
• • czynnik warunków przyrodniczych
  • • wyraża się w oddziaływaniu na formę miasta położenia geograficznego, ukształtowania terenu, budowy geologicznej, zasobów minerałów, rodzaju klimatu
    • jest to "najstarszy" czynnik mający wpływ na budowę miast
    • przykład: miasto Filacciano rozwijające się na grzbiecie górskim - zdjęcie, zdjęcie, zdjęcie
  • czynnik gospodarczy
  • • zdeterminowany przez chęć wykorzystania warunków naturalnych danego terenu przez człowieka, co umożliwia rozwój produkcji i usług
    • przykład: Środa Śląska, u której początków leży osada handlowa zlokalizowana na szlaku z Legnicy do Wrocławia - czynnik gospodarczy jest przyczyną rozwoju jak i upadku miasta
  • czynnik militarny
  • • bardzo istotna rola czynnika warowności, ze względu na możliwość zapewnienia schronienia swoim mieszkańcom, jak i ludności okolicznej w trakcie walk
    • urządzenia obronne zależne są od warunków naturalnych (wykorzystywano wody, bagna, góry), dostępnych materiałów budowlanych oraz rozwoju sztuki wojennej
    • przykład: średniowieczne fortyfikacje Krakowa - większość średniowiecznych fortyfikacji została zburzona na początku XIX wieku, gdy realizowana była koncepcja miasta otwartego. W miejscu obwarowań urządzono planty - z 8 bram pozostała tylko Brama Floriańska, z 39 baszt - tylko 2, nikłe fragmenty murów obronnych (pierwotnie miały 10 m grubości i 2 m wysokości), brak śladu po fosie (mającej 8 m głębokości i do 20 m szerokości), zachowany został Barbakan -więcej o fortyfikacjach Krakowa
  • czynnik komunikacji
  • • powiązany z powyższymi czynnikami
    • kluczowe dla lokalizacji niektórych miast jest istnienie węzłów dróg różnego rodzaju - dające możliwość dla rozwoju produkcji, wymiany towarów, itp.
    • przykład: Gdańsk - gród powstały na skrzyżowaniu szlaków transportu morskiego, rzecznego i lądowego
  • czynnik obyczajowo-prawny
  • • układ przestrzenny miasta i jego wygląd są odzwierciedleniem życia społeczności 
    • czynnik ten odzwierciedla się w sposobie wpisania miasta w otaczający krajobraz, w układzie ulic i placów, sposobie formowania działek
    • tradycje i obyczaje skodyfikowane są w formie przepisów prawnych i w formie niepisanego prawa zwyczajowego
  • czynnik kompozycji urbanistycznej
  • • świadome działanie twórcy miasta odzwierciedlające się w całości konstrukcji i formie miasta
    • twórca analizując wszystkie powyższe czynniki tworzy spójny organizm miejski - różnorodny w zależności od epoki w jakiej miasto było projektowane

źródło: Zarys historii urbanistyki, Wiesław Gruszkowski